Işık, taranması istenen görüntü üzerinden geçtikten sonra bir mercek aracılığıyla fotoelektrik hücrelerden oluşan bir görüntü algılayıcı üzerine düşürülür. Bu şekilde ışık değeri ölçülerek bu değere göre bir voltaj değeri oluşur.

       Değişik voltajda elektrik üreten algılayıcı, daha ışıklı ve daha açık tonlardaki şekilleri yüksek voltajla, koyu şekilleri ise düşük voltajla gösterir. Buradaki analog sinyaller, bir analog sayısal dönüştürücü devresi ile sayısallaştırılarak bilgisayara iletilir.

       Yazıcıyla birlikte kullanıldığı zaman bir çeşit fotokopi makinası elde edilebilir. Bir OCR (optik karakter tanıma) programı kullanarak, metin içerikli belgeleri bir kelime işlem yazılımına aktarmak mümkündür. Çözünürlükleri dpi (dot per inch), "inç başına nokta sayısı" olarak belirtilir. Çözünürlük ne kadar yüksek olursa, taranan resimdeki detaylar o kadar iyi olur. Çoğu tarayıcıda yazılım yoluyla bu çözünürlük yükseltilebilir, fakat bu işlem gerçek (optik) çözünürlük kadar iyi sonuç vermez. Tarayıcının gerçek kapasitesini optik çözünürlük belirler.

       Resim kalitesi üzerindeki etkili ikinci faktör de "pixel derinliğidir". Pixel derinliği bir tarayıcının her bir noktasındaki renk değerini ne kadar iyi ölçülebildiğini gösterir. Pixel derinliği 1 bit olan tarayıcıdan elde edilecek görüntü siyah beyaz olacaktır.   Günümüzde tarayıcılar en az "24 bit" pixel derinliği verebilmektedir. Bu derinlik yaklaşık olarak 16 milyon renge karşılık gelir.

       OCR (Optical Character Recognition)

       Tarayıcılarla, resimler gibi yazılar da bilgisayara aktarılmaktadır. Ancak, aktarılan yazılar bilgisayar için resimlerden farksızdır. Bu nedenle, fotoğraftan farkı olmayan bu yazılar OCR programıyla çözümlenip metin dosyalarına dönüştürülür. Böylece elde edilen metin dosyaları üzerinde istenilen değişiklikler yapılabilir.

       TARAYICI TÜRLERİ

              Masaüstü Tarayıcılar:

       Kullanım açısından fotokopi makinalarına benzemektedirler. Tarayıcının kapağı kaldırılarak, taranacak malzeme camın üzerine yerleştirilir. Işığa duyarlı birimlerden oluşan tarama kafası, düz bir hat boyunca kayarak tarama işlemini gerçekleştirir.

              Sayfa Beslemeli Tarayıcılar:

       Faks makinalarına benzer şekilde çalışırlar. Taranacak kağıt, silindirlerin arasından kayarak sabit olan tarama kafasının üzerinden geçer. Elde edilen görüntü kalitesi daha düşüktür.                            

              El Tarayıcıları:

       El tarayıcısı, altında tarama kafası bulunan küçük bir cihazdır. Bu cihaz el ile tutularak taranacak resmin üzerinde gezdirilir. Düz bir hareket uygulanmadığı takdirde, taranan resim aynı şekilde bozulmaya uğrar. Tarama kafasından daha geniş olan resimlerin, birkaç kere taranıp yazılımla birleştirilmesi gerekmektedir.